Α)Το τείχος με τις
πολεμίστρες
από το κάστρο που έχτισε το 13ο αι.
ο Ιερεμίας Γκίζη για την προστασία του νησιού. Στην
είσοδό
του
η εκκλησίτσα του Αγίου Γεωργίου.
Β)Ο πύργος του
Γαβρά,
στο κέντρο της Χώρας, είναι
χαρακτηριστικό δείγμα αρχοντικού του 18ου αι. και λειτουργεί
σήμερα σαν μουσείο στο οποίο στεγάζονται ευρήματα από
ανασκαμμένες θέσεις της περιοχής. Αξίζει να δείτε τα αρχαία
γλυπτά και τις επιγραφές. Στη Χώρα υπάρχουν πολλές
ενδιαφέρουσες μεταβυζαντινές εκκλησίες. Ανάμεσά τους
αξιοσημείωτες είναι
η Κιαρά
Ελεούσα,
με την εικόνα της Παναγίας,
ο Αγιος Θαλελαίος, ο
Αγιος Θωμάς, ο
Σταυρός, η Μητρόπολη
και οι Αγιοι
Πάντες.
Επίσης το
πρώτο γυμνάσιο
που
ιδρύθηκε στην Ελλάδα, μετά την Επανάσταση του 1821.
Γ)Το βυζαντινό
μοναστήρι της Παναγιάς της Χοζοβιώτισσας.
Είναι
το σημαντικότερο μνημείο -στα Βόρειο Ανατολικά της Χώρας - χτισμένο σε
βράχο, 300 μ. πάνω από τη θάλασσα του Αιγαίου. Πρόκειται για
ένα πολυώροφο και απρόσβλητο από κάθε μεριά κτίσμα, που
ονομάστηκε μοναστήρι του ενός τοίχου. Το μοναστήρι ίδρυσε,
σύμφωνα με μια παράδοση, ο αυτοκράτορας
Αλέξιος Κομνηνός Β' το
1088, όταν έφτασε εκεί με θαυματουργό τρόπο η εικόνα της
Παναγίας, την οποία τον καιρό της Εικονομαχίας είχε στείλει
μια γυναίκα από το Χόζοβο της Μικράς Ασίας. Εικάζεται όμως πως
το μοναστήρι ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα από μοναχούς της Παλαιστίνης
και ανακαινίστηκε αργότερα από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α'.
Εκτός από την εικόνα της Παναγίας (που γιορτάζει στις 21
Νοεμβρίου και θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά)
φυλάσσονται στο μουσείο - σκευοφυλάκιο του μοναστηριού
εκκλησιαστικά κειμήλια και χειρόγραφα. Την εβδομάδα μετά το
Πάσχα, σύμφωνα με παλαιό έθιμο, η εικόνα της Παναγίας
μεταφέρεται με λιτανεία σε όλο σχεδόν το νησί. Στην είσοδο του
μοναστηριού βρίσκεται εντοιχισμένο το οικόσημο του Σανούδου.
Σύμφωνα με την παράδοση, που ακόμα αφηγούνται οι ντόπιοι, η
ίδρυση του μοναστηριού οφείλεται σε θαύμα. Η εικόνα της
Παναγίας έφτασε μέσα σε μια βάρκα, στην οποία έκαιγε ένα φως,
πράγμα που αρχικά φόβισε τους κατοίκους πως πρόκειται για
πειρατικό πλοίο. Όταν όμως πλησίασαν και είδαν την εικόνα,
αποφάσισαν να χτίσουν εκκλησία στην
ακτή και να την τοποθετήσουν. Όμως οι εργασίες που έκαναν δεν
προχωρούσαν, αφού ότι έχτιζαν την ημέρα, το βράδυ γκρεμιζόταν.
Τότε ένας ιερέας γονάτισε και προσευχήθηκε και καθώς ύψωσε τα
μάτια του αντίκρισε πάνω στον απότομο βράχο κρεμασμένο σε ένα
καρφί το σακίδιο ενός εργάτη. Θεώρησε το σημείο συμβολικό και
άρχισαν να χτίζουν στον απότομο βράχο την εκκλησία της
Παναγίας, που αποτέλεσε
και το παλαιότερο τμήμα του μετέπειτα μοναστηριού. Το καρφί
λέγεται πως έμεινε στη θέση του 900 χρόνια.
Στα βόρεια της Χώρας,
στην περιοχή Τερλάκι,αξιόλογα είναι τα ερείπια ελληνιστικού
πύργου.
Παρόμοια λείψανα διατηρούνται
και στο
Ρίχτι.
Στα νότια της Χώρας -
μια ώρα περίπου - βρίσκεται
η
εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Βαλσαμίτη,
με
πηγή από την οποία ανάβλυζε «αγίασμα» και λειτουργούσε
υδρομαντεία,κοντά υπάρχουν ερείπια
του βενετσιάνικου πύργου.
Αιγιάλη
Βρίσκεται στη Βόρειο Ανατολική
πλευρά του νησιού (500 κατοίκους
περίπου) και αποτελείται από τρία κατάλευκα χωριουδάκια
- Λαγκάδα, Θολάρια, Ποταμό -
και ένα μικρό επίνειο, όπου τα πλοία αποβιβάζουν τους
επισκέπτες, αφού η συγκοινωνία της περιοχής διεξάγεται
ευκολότερα από τη θάλασσα.
Αξιοθέατα αποτελούν
Α)Κοντά στα Θολάρια, τα κατάλοιπα από
την
αρχαία ακρόπολη της Αιγιάλης
(λείψανα τείχους, βάσεις αγαλμάτων),στο ύψωμα Βiγλα,
Β)Οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας
και της Παναγίας της
Επανωχωριανής, στη Λαγκάδα. η εκκλησία των Αγίων
Αναργύρων, στα Θολάρια, η εκκλησία της
Ανάληψης, στον Ποταμό.
Αρκεσίνη
Βρίσκεται στα
Νότια του νησιού όπου και απλώνονται τα χωριά της Κάτω Μεριάς (Λεύκες,
Βρούτσης, Καλοφάνα). Έχει παραδοσιακά σπίτια και στενά δρομάκια.
Τριγύρω καλλιεργούνται αμπέλια και οπωροφόρα δένδρα. Διατηρεί το
όνομα της μιας από τις αρχαίες πόλεις του νησιού. Έχει
218κατοίκους.
Αξιοθέατα αποτελούν
Α)Ερείπια της
αρχαίος Αρκεσίνης
συναντάμε στην
τοποθεσία
Καστρί
(υπάρχουν τμήματα τείχους, τάφοι, και κατάλοιπα σπιτιών).
Β)Κοντά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας
διατηρούνται
τα ερείπια
ελληνιστικού πύργου,
που οι ντόπιοι αποκαλούν
Πύργο του «Χωριού»,
κοντό στον οποίο ανακαλύφθηκαν και ίχνη αρχαίας δεξαμενής.
Γύρω Νησιά
Η Αμοργός περιβάλλεται από ερημονήσια, στα οποία μπορείτε να
πάτε με βάρκα ή με ναυλωμένο καΐκι. Στα Νότιο Δυτικά το νησάκι
Ανυδρο
στα Nότιo Ανατολικά του η
Κύνουρος
και η Λεβίθα Στην
αρχαιότητα η Λεβίθα
ήταν κατοικημένη και μάλιστα τη Ρωμαϊκή Εποχή χρησίμευε ως τόπος
εξορίας. Λίγο έξω από τον όρμο της Αιγιάλης είναι το νησάκι
Νικουριά, με
το εκκλησάκι της Παναγίας Νικουριανής.